Dostępny czyli jaki? Jak tworzyć strony internetowe, które każdy odczyta

Mówiąc o dostępności cyfrowej, czyli praktyce tworzenia takich rozwiązań i treści, które mogą być używane przez jak największą grupę ludzi, w tym osoby z niepełnosprawnościami, myślimy często o instytucjach publicznych, które mają obowiązek tworzyć takie narzędzia. Jednak chociaż firmy prywatne takiego obowiązku nie mają, to uważamy, że również one powinny brać potrzeby wszystkich swoich odbiorców, klientów czy użytkowników pod uwagę. Zarówno na początku tworzenia nowych narzędzi, jak i później, na bieżąco. Tworzenie dostępnych rozwiązań jest procesem, o którym warto pamiętać na każdym etapie wdrażania czy funkcjonowania produktu lub usługi. 

Nie łatwo byłoby stworzyć pełną listę udogodnień skierowanych do osób z niepełnosprawnościami (i nie będziemy tego wyzwania podejmować), również dlatego, że samych typów niepełnosprawności jest wiele (m.in. ruchowe, wzrokowe, słuchowe, intelektualne). Do tego niepełnosprawności mogą być stałe, pojawiać się tylko na jakiś czas (jak złamana ręka, stan po operacji itp.), a nawet zależeć tylko od sytuacji (np. młodzi rodzice, na jednym ręku trzymający dziecko). Każda osoba może potrzebować innego zestawu ułatwień, czy nawet korzystać z innych narzędzi. Dlatego zaprezentujemy poniżej kilka* z nich, dla przykładu o czym warto myśleć i pamiętać, tworząc rozwiązania cyfrowe.

Dobrze korzystać ze sprawdzonych narzędzi i zasad, ale oprócz tego i tak zawsze warto: 

• Uwzględniać osoby z niepełnosprawnościami przy ogólnych badaniach i testach użyteczności swoich rozwiązań. Pomogą oni wskazać czy wprowadzone ułatwienia działają, czy treści są czytelne i czy specyfika naszych narzędzi nie wymaga dodatkowych rozwiązań. 
• Badanych z niepełnosprawnościami włączać w osobne testy, przeznaczone tylko do sprawdzania dostępności wśród różnych grup, tak, by móc wysłuchać potrzeb osób z różnymi formami niepełnosprawności. 

Poniżej, zaledwie kilka przykładów udogodnień, skierowanych do osób z niepełnosprawnościami:

Tekst alternatywny

Osoby niewidome i słabowidzące używając stron internetowych i aplikacji, korzystają z narzędzi odczytujących zawarte tam treści na głos. Jednak strony to nie sam tekst –  zdjęcia, obrazki a przede wszystkim wykresy i diagramy, często pełnią ważną rolę. Dodanie tekstu alternatywnego sprawia, że aplikacja odczytująca treść strony w miejscu zdjęcia odczyta jego opis. Żeby opis ten dobrze spełniał swoją rolę, powinien być krótki, ale sformułowany w taki sposób, żeby dostarczyć osobie, która nie zobaczy tego obrazka konkretną i przydatną informację co się na nim znajduje. Nie warto natomiast powtarzać treści, która znajduje się obok, w formie tekstu. Nie ma również konieczności umieszczania opisów obiektów, które mają jedynie cel dekoracyjny.

Tekstu alternatywnego warto używać w przypadku:

• obrazów i zdjęć (z wyjątkiem obrazów dekoracyjnych),
• wykresów, diagramów,
• filmów wideo (do opisania zawartości, ale filmy warto też uzupełnić o audiodeskrypcję). 

W przypadku mediów społecznościowych nie mamy możliwości dodania tekstu alternatywnego w kodzie strony. Wiele stron wpisuje je więc w treści posta. Przykład za Psie Sucharki.

Informacja dla wszystkich

Tworzy się ją z myślą o osobach z niepełnosprawnością intelektualną, o osobach z dysleksją lub takich, dla których język polski nie jest językiem ojczystym. Ale informacja dla wszystkich to coś więcej, niż pisanie prostym językiem. Oprócz treści, która powinna być łatwa do przeczytania i zrozumienia, ważny jest jej układ i wygląd na stronie. 

Przykładowe zasady tworzenia informacji dla wszystkich, to:

• pisanie krótkich zdań, o prostej budowie i jednym wątku,
• używanie odpowiedniego fontu, najlepiej bezszeryfowego (a wręcz dostępne są specjalne fonty dla dyslektyków, np. OpenDyslexic),
• uproszczenie interpunkcji, np. unikanie dwukropków,
• unikanie negacji, tam, gdzie to możliwe,
• unikanie skrótów i dzielenia wyrazów,
• używanie dużego druku,
• używanie raczej strony czynnej niż biernej.

Więcej o informacji dla wszystkich i jej standardach przeczytacie tutaj.

Warto pamiętać, że pisząc informację dla wszystkich piszemy ją do osób dorosłych, nie do dzieci. Lepiej wystrzegać się infantylizowania. 

Dostępność z klawiatury (keyboard only)

Znaczna osób korzystając z komputera używa samej klawiatury, w tym osoby z niepełnosprawnością ruchową i osoby niewidome. To, czy stronę można obsługiwać w ten sposób je dla tych osób niezwykle istotne.  

Tutaj ważną rolę pełni również UX strony – żeby strona była dostępna dla osób korzystających z samej klawiatury, nawigacja powinna być logiczna i intuicyjna. Przechodzenie do kolejnych elementów powinno odpowiadać stronie wizualnej – od lewej do prawej, od góry do dołu. Te drobne rzeczy znacznie wpływają na łatwość użycia stron i aplikacji.

—

*Wątkiem, którego nie poruszymy w tym artykule są standardy WCAG (obecnie WCAG 2.1), czyli zalecenia dotyczące tworzenia dostępnych serwisów internetowych. Jest to osobny, bardzo obszerny temat, który zasługuje na własne opracowanie. Jednak wspomniane tu rozwiązania najczęściej wchodzą również w zakres standardów WCAG.

Chcesz sprawdzić swoją stronę lub aplikację pod kątem dostępności dla osób z niepełnosprawnościami? Skontaktuj się z nami: razem zaplanujemy badanie odpowiednie do potrzeb Twoich i Twoich użytkowników.